güvenlik planı
Güvenlik planı, şiddet içeren bir ilişkiden çıkmak ya da çıktıktan sonra daha güvende hissetmek için kişinin kendi ihtiyaçlarına göre hazırladığı bir yol haritasıdır.
Güvensiz ve şiddet içeren bir flört ilişkisini sonlandırmak, bir flört hakkıdır. Ancak ilişkiden çıkmak, her zaman bir tercih ya da seçenek olmayabilir. Bir kişinin böyle bir ilişkiyi sonlandırmamasının birçok nedeni olabilir. Bu konuda, şiddet içeren ilişkiden çıkmanın önündeki engeller yazımıza göz atabilirsin. Böyle durumlarda güvenlik planı bazen sadece ilişki içindeki güvenliği artırmaya destek olur. Bazen de ilişki içi şiddet ve şiddetten zarar görme seviyesini azaltmak için kişiyi güçlendirecek bir iç hazırlık olarak düşünülebilir.
güvenlik planında neler olabilir?
Güvenlik planı, kişinin şiddet içeren bir ilişki içinde, bulunduğu duruma göre uyarlanmış önemli bilgileri içerir. Güvenlik planında şunlar olabilir:
-
Şiddet döngüsü aşamalarını fark etmeye ve bu anlarda kişinin kendisini korumasına yönelik planlar,
-
Güvende hissettirmeyen anları ve davranışları fark edebilmeye yönelik sorular ve o anlarda yapılabileceklere dair önden verilmiş cevaplar,
-
Yakın arkadaşlara, aile üyelerine, okul sorumlularına ya da güvenilir diğer kişilere durum hakkında nasıl bilgi verilebileceğini belirleyen planlar,
-
Acil durumlarda destek verebilecek kişi, kurum ve telefon hatlarının iletişim adresleri,
-
Duygularla nasıl başa çıkılabileceğine yönelik stratejiler,
-
Güvensiz hissettiren anlarda gidilebilecek güvenli yerler, kullanılabilecek araçlar ve başvurulabilecek kaynaklar,
-
Fiziksel ve çevrim içi ortamlarda daha güvenli hissetmeye yarayacak önlemler.
Güvenlik planı, şiddet içeren veya güvensiz hissettiren durum ve davranışlar karşısında farklı senaryolar yaratarak, bu gibi anlarda daha hazırlıklı hissetmeye ve daha kararlı davranmaya yardımcı olur.
neden güvenlik planı yapmalıyım?
Sağlıklı, güvenli ve destekleyici bir ilişki herkesin hakkıdır. Sana zarar veren bir ilişki içindeysen, şiddetin senin suçun olmadığını bilmelisin. Şiddet, her zaman, uygulayanın suçudur.
Gerilimin yükseldiği ya da şiddet davranışının gerçekleştiği anlarda kişiler bazen donup kalabilir. Beklemedikleri davranışlara nasıl karşılık vereceklerini, kendilerini nasıl savunacaklarını bilemeyebilirler. O anın içindeyken olanları değerlendirmek ve güvenli bir seçenek bulmak zor olabilir. Böyle anların tekrar gerçekleşme ihtimaline karşı önceden hazırlanmak, seçeneklerini önden belirleme imkanı verebilir.
İlişkiyi bitirmeye karar versen de vermesen de kendini şiddetten korumanın yollarını düşünmeye başlaman önemlidir. Güvenlik planı, potansiyel olarak tehlikeli durumlardan kaçınmanın yollarını düşünmeye, tehlike ve şiddet anında uygulayabileceğin stratejileri önceden belirlemeye, tepki vermenin en iyi yolunu değerlendirmeye ve planlamaya teşvik eder.
Partnerinin güvensiz ve şiddet içeren davranışlarını kontrol edemesen de kendini olabildiğince güvende tutmak için harekete geçebilirsin.
güvenlik planı nasıl oluşturulur?
Kişisel tercihine göre, güvenlik planını bir kağıda yazabilir veya çevrim içi olarak oluşturabilirsin. Bunu yaparken hazır örnekleri kullanabileceğin gibi kendi planını da hazırlayabilirsin. Var olan güvenlik planı örneklerini inceleyerek, üzerine düşünmek istediğin soruları da bu plana ekleyebilirsin. Güvenlik planını en çok ihtiyaç duyduğun anda en iyi şekilde kullanabilmen için önemli olan, kendi ihtiyaçlarını gözeterek kişiselleştirilmiş soru ve yanıtlarla bu planı hazırlamaktır.
Güvenlik planını hazırlarken okulda, evde, çevrim içi ortamlarda, sosyal ve duygusal olarak güvende kalmak için nelere ihtiyaç duyduğunu düşünebilirsin.
Güvenlik planını kendi başına tamamlayabileceğin gibi bir başkasının desteği ya da eşliği ile de hazırlayabilirsin. İlişkin ve ilişkindeki güvensiz durumlar hakkında konuşabildiğin bir yakın arkadaşın, bir aile üyesi ya da rehber öğretmenin gibi güvendiğin başka biriyle birlikte çalışabilirsin. Eğer ailenin ilişkin hakkında bilgisi yoksa, bu durumun gerektirdiği güvenlik ihtiyacına da planında yer vermeyi düşünebilirsin.
İlişkin devam ediyorsa, güvenlik planı hazırlarken şunlar üzerine düşünebilirsin:
-
Güvende hissetmediğin durumlara örnekler neler?
-
Partnerin bir şeyden memnun olmadığında onda fark ettiğin davranışlar neler?
-
Güvendiğin ve yardım isteyebileceğin kişiler kimler?
-
Partnerinle birlikteyken güvende hissetmediğin bir an olduğunda ne yapabilirsin ve ona ne söyleyebilirsin?
-
Kendini daha iyi ve güçlü hissetmek için neler yapabilirsin?
Ayrılmayı düşünüyorsan, güvenlik planına şunları dahil edebilirsin:
-
Arkadaşlarından ya da güvendiğin bir yetişkinden destek alarak dikkatli bir ayrılık planı hazırlayabilirsin.
-
Partnerinle yalnız olduğunuz bir anda ayrılmak güvenli olmayabilir. Dışarıda, kamusal bir alanda, telefonda, mesajla ya da e-mail ile ayrılabilirsin.
-
İlişkiyi sonlandırdığını ve bunun son kararın olduğunu net bir şekilde söyleyebilirsin. Kurabileceğin cümleleri önceden planına ekleyebilirsin.
-
Ayrıldıktan sonra onunla iletişim kurmaktan kaçınabilirsin. Eğer seninle iletişime geçmeye çalışırsa, ona söyleyebileceklerini planına ekleyebilirsin.
güvenlik planımı nerede tutmalıyım?
Güvenlik planını tamamladıktan sonra, onu nerede tutacağını ve acil bir duruma karşı kiminle paylaşacağını seçmelisin.
Hazırladığın güvenlik planını partner(ler)inin görmesi daha fazla risk oluşturabilir, bu nedenle onların ulaşamayacakları güvenli bir yer düşünebilirsin. Güvenlik planını, ihtiyaç duyduğun her zaman kolayca ulaşabileceğin güvenli bir yere koyabilirsin.
Çevrim içi ya da çevrim dışı hazırladığın güvenlik planının bir kopyasını yakın bir arkadaşın, bir aile üyesi, okul psikolojik danışmanı ve rehber öğretmenin gibi güvendiğin birine vermeyi de düşünebilirsin.
Bu yazıdaki Güvenlik Planı örnekleri hazırlanırken loveisrespect.org kaynaklarından yararlanılmıştır.
Bu içerik, EMpower Vakfı hibe desteği ile Cinsel Şiddetle Mücadele Derneği "Ne Var Ne Yok?" Gençlik Programı ve tabukamu işbirliğinde 2021-2023 tarihleri arasında hazırlanmıştır. Bu içerik, yalnızca Cinsel Şiddetle Mücadele Derneği ve tabukamu sorumluluğundadır ve EMpower Vakfı'nın konumunu yansıtmak zorunda değildir.