top of page
onarım terapisi

onarım terapisi

“Onarım terapisi” veya “dönüÅŸüm terapisi”, heteroseksüel ve cisgender olmayan insanları çeÅŸitli yöntemlerle heteroseksüelliÄŸe dönüÅŸtürme iddiasında bulunan saÄŸlık açısından çok zararlı olabileceÄŸi kanıtlanmış bir uygulamadır.

 

Bu uygulama heteroseksüelliÄŸi cinselliÄŸin tek normal ve doÄŸru ÅŸekli olarak kabul eder. ÇeÅŸitli cinsiyet kimlikleri ve cinsel yönelimlerin anormal, yanlış, hastalık ve sapkınlık olduÄŸunu ve terapi yoluyla deÄŸiÅŸtirilebileceklerini savunur. Bu açıdan özellikle LGBTÄ°+’ları hedef alır. 

 

Onarım terapisi, cinsel yönelim, cinsiyet kimliÄŸi veya ifadesini deÄŸiÅŸtirme çabalarının (Sexual orientation and gender identity and expression change efforts) bir parçasıdır. Bu çabalar heteroseksüellik dışında kalan davranış ve deneyimleri reddeden heteronormatif bir düÅŸünce yapısından kaynaklanır. Bilimsel deÄŸildirler ve insanların kimliÄŸine, varoluÅŸ biçimlerine ve ruh saÄŸlıklarına zarar verirler. Bir insanın cinsiyet kimliÄŸi, ifadesi ve cinsel yönelimi bu müdahaleler ile deÄŸiÅŸtirilemez; bunların herkeste çeÅŸitlilik göstermesi normaldir. 

ne şekillerde uygulanır?

ne şekillerde uygulanır?

Onarım terapisi amacına ulaÅŸmak için zararlı birçok yöntemler kullanır.

 

Bunlar kimyasal hadım, elektroÅŸok, hormon müdahalesi veya baskı, korkutma, utandırma, yalnızlaÅŸtırma, suçlama, ÅŸiddet vb. yöntemler olabilir. Bazen de zararlı gözükmeyen fakat kiÅŸiye kendini sorgulatan ya da duyguları yokmuÅŸ gibi hissettiren sohbet ya da danışmanlık süreçleri de olabilir. Uygulayan kiÅŸi ve kurumlar bu yanlış davranışları ÅŸu ÅŸekillerde normalleÅŸtirmeyi dener:

 

  • KiÅŸiye hasta olduÄŸu ve çeÅŸitli tedaviler ile bu hastalığından iyileÅŸebileceÄŸi söylenir. Tedavi adı altında kiÅŸiye fiziksel veya duygusal acı veren, kalıcı veya geçici etkileri olan davranışlar uygulanır.

  • KiÅŸinin dini deÄŸerleri ve hassasiyetleri kullanılır. OlduÄŸu haliyle günah iÅŸlediÄŸi veya ÅŸeytansı olduÄŸu algısı kiÅŸiye yerleÅŸtirilmeye çalışılır.

  • KiÅŸinin cinsiyet kimliÄŸi ve cinsel yöneliminin ailevi ve toplumsal deÄŸerler ile uyuÅŸmadığı söylenir. Dış görünüÅŸüne, davranışlarına veya yaÅŸam tercihlerine müdahaleler yapılır.

neye sebep olur

neye sebep olur? 

Onarım terapisi bu uygulamaya maruz kalan insanlarda bedensel veya ruhsal önemli zararlara, travmalara ve yaralara yol açar.
​

Bunlar kiÅŸinin hayatına devam etmesini zorlaÅŸtıran bir hal alabilir. Bu sürecin yarattığı olumsuz etkilerden bazıları ÅŸunlardır:

​

  • Utanç,

  • Kaygı,

  • Depresyon,

  • Duygusal ve cinsel iliÅŸki kurmada güçlük,

  • Yalnızlık,

  • Kendinden nefret etme,

  • Ailevi iliÅŸkilerde kopukluk,

  • Öfke ve

  • Ä°ntihar düÅŸüncesi veya giriÅŸimi.

​

Onarım terapisine maruz bırakılan insanların bedensel ve ruhsal olarak iyileÅŸmeleri vakit alabilir. Utanç hissini aÅŸmak, içselleÅŸtirilen inanış ve davranış kalıplarını deÄŸiÅŸtirmek, kendi deÄŸerini yeniden oluÅŸturmak zor olabilir. Bu süreçte kiÅŸilerin kendilerini rahatça ifade edebilecekleri güvenli alanlar oluÅŸturmak ve destek saÄŸlamak çok önemlidir. 

saÄŸlık uzmanları bu konuda ne düÅŸünüyor?

Onarım terapisi bir birçok saÄŸlık uzmanı ve ruh saÄŸlığı kurumu tarafından psikolojik veya kimliÄŸe dayalı bir iÅŸkence olarak deÄŸerlendiriliyor.
​

Bu uzmanlar onarım terapisinin bilimsel hiçbir gerçekliÄŸi olmadığını çünkü hastalık olmayan bir ÅŸeyin iyileÅŸtirilemeyeceÄŸini söylüyor. Uygulanmasının ise etik olmadığını; bedensel ve psikolojik hasarlara yol açtığını gösteriyor.  

 

Dünya genelinde onarım terapisini yasaklayan birçok ülke var, Fransa, Almanya, Ä°ngiltere, Kanada, Brezilya, Ekvador bunlar arasında. Türkiye’de de 10 saÄŸlık kurumu 2015 yılında ortak bir açıklama yaparak onarım terapisini yaygınlaÅŸtıran ve teÅŸvik eden kitapları eleÅŸtirdi. 

​

Kaynaklar:

sağlık uzmanları bu konuda ne düşünüyor?
bottom of page