güvenli iliÅŸkiler
Kendini nasıl tanımlarsan tanımla, cinsel yönelimin veya cinsiyet kimliÄŸin ne olursa olsun, her zaman güvenli hissetmeyi ve iliÅŸkilerinden keyif almayı hak ediyorsun.
​
Flört etmek veya iliÅŸki yaÅŸamak heyecan verici olabilir. Ä°liÅŸkide aradıkların, partner seçimlerin ve kendin hakkında daha çok ÅŸey öÄŸrenmeni saÄŸlayabilir. ÖrneÄŸin, kiÅŸisel sınırlarının neler olduÄŸu, bir baÅŸkasında sana neyin çekici geldiÄŸi, nasıl bir iliÅŸki içinde olmak istediÄŸin ya da cinsel yönelimin gibi...
​
Fark etmek ve ifade etmek her zaman kolay olmasa da kimi davranışlar iliÅŸkiyi güvenli olmaktan çıkarıp güvenli olmayan ya da ÅŸiddet içeren bir aÅŸamaya taşıyabilir. Bu aÅŸamaların farkına varabilmek ve üzerine konuÅŸabilmek, zararın seviyesi artmadan önleyebilmek ve taraflar için daha güvenli bir alan oluÅŸturabilmek için çok önemlidir. Bunu yaparken de “Ä°liÅŸki Spektrumu” kullanışlı olabilir.
iliÅŸki
spektrumu
Ä°liÅŸki spektrumu iliÅŸkilerin deÄŸiÅŸken olabileceÄŸini; zaman zaman güvenli, güvensiz, ÅŸiddet içeren özellikler içerebileceÄŸini gösterir. Bununla beraber, her iliÅŸkinin sınırları ve dinamikleri, partnerlerin birbirinden beklentileri ve karşılıklı ihtiyaçları çok farklı, kendine özgü ve biriciktir. Bunları unutmadan iliÅŸkilerinin bu spektrumda nereye düÅŸtüÄŸünü sorgulayabilirsin. ÖrneÄŸin, bazen kıskanma, öfke, kaygı gibi duyguların etkisiyle kiÅŸinin partnerini kontrol etme veya baskılama gibi tutumlar geliÅŸtirdiÄŸi olur. Oysa bu tutumların iliÅŸkinin doÄŸal bir parçası olduÄŸu düÅŸüncesi, flört iliÅŸkilerine dair yaygınlaÅŸmış bir yanlış inanıştır. Bu duygularla kiÅŸinin kendine ya da partnerine zarar vermeyecek ve tarafları kötü hissettirmeyecek ÅŸekilde baÅŸa çıkabilmesi kendi sorumluluÄŸundadır. Çünkü ÅŸiddet uygulamak, bir tercihtir. Ä°liÅŸki içinde sorunla karşılaşıldığında yapabilecek her zaman baÅŸka ÅŸeyler vardır:
​
-
Beklentilerin gerçekçiliÄŸini sorgulamak,
-
Yıkıcı duygular üzerine çalışmak,
-
Zarar veren davranışların sorumluluğunu almak,
-
Onları tanımlamak ve anlamak,
-
Belirlenen sorunlu davranış kalıplarını, düÅŸünceleri, kelimeleri deÄŸiÅŸtirmek,
-
Daha dürüst ve eÅŸitlikçi olmak, ve
-
Daha açık iletiÅŸim kurmayı denemek gibi…
Güvenli iliÅŸkiler: EÅŸitlik, saygı ve karşılıklı onaya dayanır.
Güvenli bir iliÅŸkide kararlar beraber alınır. Ä°liÅŸki içinde yaÅŸanan problemler, ortak planlar, kiÅŸisel ihtiyaçlar, cinsel davranışlar gibi bir iliÅŸkiyi ilgilendiren tüm konular hakkında açıkça konuÅŸulabilir ve uzlaşılabilir. Partnerler birbirleriyle vakit geçirmekten hoÅŸlanır ama ayrı ayrı da mutlu olabilirler ve birbirlerinden uzak ÅŸekilde kiÅŸisel zaman geçirmekten de zevk alırlar. Güvenli bir iliÅŸkide partnerler birbirlerine karşı saygılı, güven dolu, dürüst ve eÅŸittir. Birbirlerinin ihtiyaç ve duygularına deÄŸer verirler, ilgi alanları ve hedefleri konusunda birbirlerini desteklerler.
​
Güvenli olmayan iliÅŸkiler: Kontrol etme giriÅŸimlerine dayanır.
Ä°liÅŸki içinde kararların çoÄŸunu bir kiÅŸi vermeye çalışır. Partnerler birbirlerine cinsellik konusunda baskı yapabilir veya kendi davranışlarının nasıl zararlar verebileceÄŸini görmeyi reddedebilirler. Çatışmalar çıktığında ya kavga eder ya da konuyu hiç tartışmazlar. Güvenli olmayan bir iliÅŸkide, partnerler sadece birbirleriyle zaman geçirmeleri gerektiÄŸini hissedebilirler. Saygı, güven, dürüstlük ve açık iletiÅŸimin eksikliÄŸi; kontrol, baskı ve eÅŸitsizliÄŸin varlığı güvenli olmayan bir iliÅŸkiye iÅŸaret edebilir.
​
Åžiddet içeren iliÅŸkiler: Güç dengesizliÄŸi ve kontrole dayanır.
Bu tür iliÅŸkilerde cinsellikle ilgili seçimler, arkadaÅŸ grupları, kiÅŸisel sınırlar, neyin doÄŸru neyin yanlış olduÄŸu konusunda tüm kararları bir kiÅŸi verir. Partnerler tüm zamanlarını birlikte geçirir ve özellikle de iliÅŸkide gerçekten neler olup bittiÄŸi hakkında diÄŸer insanlarla konuÅŸamayacaklarını hissederler. Åžiddet içeren iliÅŸkilerde; incitici veya tehdit edici bir ÅŸekilde iletiÅŸim kurma, birbirine kötü davranma, suçlama, davranışlarının ÅŸiddet içerdiÄŸini inkar etme, partnerini kontrol etme ve çevresinden izole etme gibi davranışların biri veya daha fazlası görülebilir. Flört ÅŸiddeti ve türleri hakkında daha fazla bilgi almak için flört ÅŸiddeti sayfasına göz atabilirsin.
güvenli iliÅŸkilerde çatışmalar nasıl çözülür?
Ä°liÅŸkilerde çatışmalar olabilir, ancak tartışmalar kiÅŸisel saldırılara veya partnerin benlik algısını düÅŸürme çabalarına dönüÅŸmemelidir.
​
Çatışmalar, fikir ayrılıkları ve anlaÅŸmazlıklar her iliÅŸkide olabilir. Partnerlerin farklı hatta zıt fikirlere sahip olması normaldir. Herkesin dilediÄŸi gibi düÅŸünme hakkı vardır. Ancak hiçbir ÅŸey fiziksel kavgaların, hakaret dolu sözlerin, suçlama ve saldırıların bahanesi olamaz ve bunları kabul edilebilir hale getirmez. Ä°liÅŸkilerde önemli olan, açık iletiÅŸim kurmak, karşıdakini dinlemek ve anlamaktır. Bu sayede iliÅŸkiler daha güvenli olabilir. AÅŸağıdaki adımlar tartışma ya da kavga anında daha güvenli bir noktada kalmana yardımcı olabilir:
-
Sınır oluÅŸtur: Ä°liÅŸkinin gündelik seyrinde tarafların birbirine gösterdiÄŸi saygıyı tartışma sırasında da sürdürmek önemlidir. EÄŸer partnerin sana hakaret ediyor, lakap takıyor, seninle alay ediyorsa ona durmasını söylemek, sınır oluÅŸturmaya bir örnektir. EÄŸer durmazsa, tartışmaya devam etmek istemediÄŸini söylemek iyi bir seçenek olabilir. Bu ÅŸartlar altında devam etmek tartışmayı güvenli olmayan bir noktaya çekecektir. Daha fazlası için buraya tıkla.
​
-
Asıl sorunu bul: Tartışmanın arkasındaki gerçek konularda uzlaÅŸmaya çalışarak, sorunun özünü gizleyen sürekli kavgalardan kaçınabilirsin. Uzlaşılamayan konunun kiÅŸisel seçimler ve ihtiyaçlarla mı yoksa kontrol ve güç mücadelesi ile mi alakalı olduÄŸunu tespit etmeye çalışarak tartışmayı daha verimli bir noktaya taşıyabilirsin.
​
-
Farklı fikirde olmayı kabul et: Sen ve partnerin bir sorunu çözemezseniz, bazen bırakmak en iyisidir. Çatışmalar kazanılması gereken bir iletiÅŸim rekabeti deÄŸildir. Her konuda hemfikir olamazsınız. EÄŸer sorun bırakılmayacak kadar önemliyse ve farklı fikirde olmayı kabul edemiyorsanız, birbirinizden ve iliÅŸkinizden beklentilerinizi yeniden gözden geçirebilirsiniz.
​
-
Mümkün olduÄŸunda uzlaÅŸ: Hangi filme gidileceÄŸi hakkında yapılacak basit bir seçim bile üzerinde uzlaşı gerektiren bir konu haline gelebilir. Bazen istek ve ihtiyaçların çatıştığı durumlarda uzlaÅŸmak, çatışma çözümünün ve güvenli iliÅŸkinin önemli bir parçasıdır. Bunun ortak bir çaba gerektirdiÄŸini unutmamak ve uzlaÅŸmak için gerekli emeÄŸi vermeye hazır olmak gerekir. Ancak uzlaşı saÄŸlamaya çalışırken inançlarından veya deÄŸerlerinden ödün vermek zorunda hissediyorsan, durduÄŸun yeri vurgulaman önemlidir.
güvenli iliÅŸkilerin özellikleri
Güvenli iliÅŸkileri 10 maddede ÅŸöyle özetleyebiliriz:
​
-
Kendi isteklerinin, ihtiyaçlarının, inançlarının, düÅŸüncelerinin, beÄŸenilerinin farkında olmak ve bunları ifade edebilmek,
-
Zorunluluktan ya da partnerini memnun etmek için deÄŸil, kendin istediÄŸin için “evet” diyebilmek,
-
Suçlu hissetmeden “hayır” diyebilmek,
-
Çatışmalar/fikir ayrılıklarında duygu ve düÅŸüncelerini ifade ederken güvende hissetmek,
-
Kendini gözetmek, kendine vakit ayırmak,
-
ArkadaÅŸlarından, hayallerinden, hobilerinden ödün vermek zorunda bırakılmamak,
-
Hissettiklerin ve yaptıkların arasında uyumsuzluk yaşamıyor olmak,
-
Kendi hedeflerine ulaÅŸmada desteklendiÄŸini hissetmek,
-
Başkasının mutluluğundan değil, kendi mutluluğundan sorumlu olmak, ve
-
Ä°liÅŸki içinde eÅŸit olduÄŸunu hissetmek.
Güvenli iliÅŸki özellikleri arasında sayılan pek çok ihtiyaç ve istek, aslında güvende ve iyi hissetmek için ihtiyaç duyduÄŸumuz kiÅŸisel haklardır. Flört iliÅŸkisi içinde de bu haklara sahipsin ve bunları talep edebilirsin. Çünkü baskı ve ÅŸiddetin olmadığı iliÅŸkiler hepimizin hakkı!
Hangi davranışların güvenli, hangilerinin zarar verici olabileceÄŸi nasıl anlayacağını düÅŸünüyorsan, Güvenli mi Güvensiz mi? testini ziyaret edebilirsin.
“Ä°liÅŸki Spektrumu”nda loveisrespect.org’da yer alan “Relationship Spectrum” içeriÄŸinden, “Güvenli bir iliÅŸkide çatışmalar nasıl çözülür?” bölümünde loveisrespect sosyal medya içeriklerinden yararlanılmıştır.
​
Bu içerik, EMpower Vakfı hibe desteÄŸi ile Cinsel Åžiddetle Mücadele DerneÄŸi “Ne Var Ne Yok?!” projesi ve tabukamu iÅŸbirliÄŸinde hazırlanmıştır. Bu içerik yalnızca Cinsel Åžiddetle Mücadele DerneÄŸi ve tabukamu sorumluluÄŸundadır ve EMpower Vakfı'nın konumunu yansıtmak zorunda deÄŸildir.
​
​