HIV ve AIDS
HIV, İnsan Bağışıklık Yetmezliği Virüsüdür. AIDS ise Edinilmiş Bağışıklık Yetmezliği Sendromudur.
HIV, yani İnsan Bağışıklık Yetmezliği Virüsü, bağışıklık sistemini zayıflatan bir virüstür. HIV tedavi edilmediğinde, yani virüs miktarı belli bir düzeyde tutulmadığında, bağışıklık sistemini çok zayıflatarak AIDS'e sebep verebilir. AIDS, Edinilmiş Bağışıklık Yetmezliği Sendromu'nun kısaltılmışıdır.
AIDS bir hastalık değil, bağışıklık sisteminin zayıflaması, ve zayıfladığı için farklı enfeksiyon ya da hastalıklarla baş edememesi durumudur. Zaten bu yüzden adı Edinilmiş Bağışıklık Yetmezliği Hastalığı değil, Edinilmiş Bağışıklık Yetmezliği Sendromudur.
HIV bir virüs, AIDS ise bu virüsün bazen sebep verebileceği bir tablodur.
Antiviral ilaçlar sayesinde günümüzde birçok insan HIV+ (HIV pozitif, yani HIV ile yaşamakta olan) ve AIDS+ (AIDS pozitif, yani AIDS ile yaşamakta olan) olarak hayatlarına olağan şekilde devam edebilmektedir.
HIV nasıl aktarılır?
HIV, belli temas ya da davranışlarla ve 5 vücut sıvısıyla bir kişiden başka bir kişiye aktarılabilir.
-
Kan: Ortak şırınga kullanmak, piercing ya da dövme yapılan araçların doğru şekilde temizlenmemesi kan yoluyla HIV'in geçişine sebep olabilir. HIV kırılgan bir virüs olduğu için havayla teması virüsü etkisiz hale getirir. Yani her kanla temas HIV'in geçişine sebep olmaz.
-
Penis sıvısı: Oral, vajinal ya da anal ilişki esnasında, penisten çıkan meni ya da zevk sıvısını aracılığıyla aktarılabilir. Prezervatif ya da oral bariyer kullanmak bu davranışlar sırasında HIV'in aktarılmasını engelleyebilir.
-
Vajinal sıvı: Vajinada bulunan ve vajinadan çıkabilen sıvılar, bariyer yöntemi kullanılmadığında HIV'in aktarılmasına sebep olabilir.
-
Anal sıvı: Anüsün iç kısmında bulunan ve anüsten çıkabilen sıvılar bariyer yöntemi kullanılmadığında HIV'in aktarılmasına sebep olabilir.
-
Emziren kişinin sütü: HIV, gebelik sırasında gebe kişiden fetüse, doğum sırasında, veya emzirme dönemindeyken doğum yapmış kişiden bebeğine aktarılabilir. Uzman desteği alındığı sürece HIV ile yaşayan kişiler gebe kalabilir, tedavileri dahilinde HIV aktarımı olmadan bebek doğurabilir ve sağlıklı bir gebelik dönemi geçirebilir. HIV ile yaşayan kişilere emzirmeleri önerilmez, fakat bu konuda son kararı doğum yapmış kişi doktoruyla beraber verir.
b eşittir b
(B=B)
Virüs kanda belirlenemiyorsa, bulaştırılmıyor, yani aktarılmıyor demektir.
HIV, doğru tedavilerle vücutta belirlenemeyecek seviyeye getirilebilir. Bu durumda virüs başkasına aktarılamayacak kadar az seviyeye çekilmiş olur. Buna B eşittir B denir. Yani virüs kanda belirlenemiyorsa, bulaştırılmıyor demektir.
HIV'den korunmak
HIV'den korunmak ve HIV ile ilgili önyargılarla mücadele etmek için yapabileceğin bir çok şey var.
Sağlık hizmetlerine erişim, kapsamlı cinsellik eğitimi ve gerekli hukuki korumaların olması hem HIV'den korunmak, hem de HIV'e karşı önyargılarla mücadele için çok önemli. Bireysel olarak yapabileceğin şeylerden bazıları:
-
Dilini dönüştür: HIV’e dair önyargılı ve ayrımcı dil yerine kapsayıcı ve güçlendirici dil kullan. HIV’li yerine HIV ile yaşamakta olan diyerek başlayabilirsin.
-
Bilgilen: HIV ve AIDS’in farkı, tedavi yönetemlerini ve destek sistemleri hakkında bilgilen.
-
Prezervatif ve oral bariyer kullan: Hem HIV hem de diğer cinsel yolla geçiş sağlayabilen enfeksiyonlara karşı koruma sağlar.
-
Seks oyuncaklarını paylaşma: Unutma, HIV vücut sıvılarından geçiş sağlar.
-
Statünü bil: Anonim ve ücretsiz test merkezlerinden faydalanabilirsin.