regl olmak
Regl, âdet, menstrüasyon, aybaşı olarak da bilinir. Rahim iç dokusu, su ve kandan oluşan regl sıvısının belli aralıklarla (genelde 28-35 günde bir) vücuttan dışarı çıkmasını tanımlar.
Regl dönemi bir insanın regl olduğu günlerin tamamını kapsar (mesela 30 günde bir 5 gün boyunca regl oluyorsa bu 5 güne regl dönemi denir).
Regl döngüsü (siklus) ise regl döneminin ilk gününden bir sonraki regl dönemine kadar geçen süreyi tanımlar. Bu süre genelde 28-30 gün olur. Bazen, polikistik over sendromu, endometriozis, stres ya da farklı sağlık durumları sebebiyle bu aralık daha uzun ya da kısa olabilir.
regl nasıl gerçekleşir?
Rahim, yumurtalıklar ve vulva ile doğan insanların yumurtalıklarında doğuştan milyonlarca yumurta hücresi vardır. Bu hücreler hayat boyunca tekrar üretilmez, doğuştan itibaren zamanla azalmaya başlar. Ergenlik dönemine gelindiğinde vücutta her biri kum tanesi büyüklüğünde ortalama 300.000 tane yumurta vardır. Ergenlikten itibaren her ay, bu yumurtalardan bir tanesi olgunlaşarak yumurtalıklardan yola çıkar, fallop tüplerine gelir ve burada bir sperm ile buluşmayı bekler. Buna yumurtlama denir.
Regl olabilen bir insan penis-vajina birleşmesi deneyimliyor ve korunma yöntemleri kullanmıyorsa spermin yumurtaya ulaşması mümkündür. Yani gebelik ihtimali vardır. Yumurta, bir sperm ile buluştuğunda fallop tüplerinden rahme doğru geçer. Bu sırada yumurtayı saran ve koruyan yapı östrojen hormonu salgılar ve rahmin iç kısmının kalınlaşmasını sağlar. Bunun amacı, yumurtanın döllenmesi durumunda rahime daha kolay tutunmasını sağlamaktır. Yumurta ve spermin buluşmasıyla yumurtanın döllenmesi gebelik oluşturabilir.
Yumurta sperm ile buluşmadığında gebelik olmaz ve rahmin iç duvarlarının kalın kalmasına gerek kalmaz. Bu yüzden yumurta ile beraber rahmin kalınlaşan kısmı vajinadan dışarı atılır. Böylece regl gerçekleşir. Yumurta kum tanesi kadar olduğundan gözle görülmez. Genellikle regl sırasında vücut tarafından emilir. Yani regl sırasında vajinadan dışar çıkan sıvı, çoğunlukla su, rahim içi dokuları ve bir miktar kandır.
Çıkan sıvının rengi kırmızı ya da kahverengimsi olduğundan “kanama” olarak da adlandırılır; fakat regl sıvısı büyük ölçüde sudan oluşur.
Regl, hormonların aylık döngüleri ile alakalıdır. Bunlar östrojen, progesteron ve testesteron hormonlarıdır. Regl döngüsünün her aşamasında farklı yoğunluklarda salgılanarak bedeni yumurtlamaya, döllenmeye ve regle hazırlarlar.
kim regl olur?
Rahim, yumurtalıklar ve vulvası olan insanlar ergenlik döneminden itibaren regl olabilir. Regl olan her insan kadın değildir. Bazen interseks ve non-binary insanlar ya da trans erkekler regl olabilir. Her kadın regl olmaz. Trans kadınlar, menopoz deneyimleyen kişiler, sağlık problemi olan, ilaç kullanan, gebe olan, yoğun strese maruz kalan, doğuştan rahmi olmayan veya ameliyatla rahmi alınan kadınlar da regl olmayabilir.
ne zaman regl olunur?
Regl ergenlik dönemi ile birlikte genelde 10-14 yaşlarında başlar. Bu yaş aralığı bazı insanlarda 8-17 arasında olabilir. Regl, menopoz dönemine kadar devam edebilir. Menopoz, yumurtalıklardaki aktivitenin bitmesiyle regl döngüsünün kalıcı olarak durmasını tanımlar. Ortalama 45-55 yaşlarında gerçekleşir. Menopoz bir hastalık değildir, regl döngüsünün başlaması kadar bitmesi de olağandır. Regl bedensel, ruhsal ve çevresel birçok durumdan etkilenir, bu yüzden regl farklı yaşlarda başlayabilir, durabilir veya tamamen sona erebilir.
regl ağrısı, sıklığı ve yoğunluğu
Regl, herkeste aynı şekilde, aynı yoğunlukta ve aynı sıklıkta gerçekleşmez. Bazı insanlar regl dönemlerinde karın, sırt, bacak veya kasıklarda ağrı, sancı ya da kramp hissederken, bazıları bunu hissetmez. Bazılarının regli çok yoğun geçerken, bazı insanların, özellikle de regl olmaya başladıkları ilk yıllarda sıvı miktarı az olur. Bazılarının regli düzenli ve belirli günlerde olurken, başkalarının düzensiz reglleri olabilir. Bunlar bedensel, ruhsal ve çevresel etkenlere göre değişebilir. Şiddetli ağrı, miktarı hiç anlaşılmayacak kadar az sıvı veya uzun süredir düzensiz devam eden regller deneyimleniyorsa bir sağlık uzmanına danışılabilir.
premenstrüel sendrom
Regl olmadan önce insanlar kendilerini bedensel ve ruhsal olarak farklı hissedebilirler. PMS (Premenstrüel Sendrom), menstrüel dönem öncesi sendromu anlamına gelir. Regl döneminin bir-iki hafta öncesinden başlayabilen ani mod değişiklikleri, baş ağrıları, kasık, karın, bel ve sırt ağrıları ile mide rahatsızlıklarını (bulantı, kasılma, vb.) tanımlamak için kullanılır. Bu belirtiler, standart regl ağrısından farklıdır ve farklı yoğunluklarda hissedilebilir. PMS, regl olan insanın yaşamını, sosyal ilişkilerini ve meşguliyetlerini etkiliyorsa bir uzmandan destek alınabilir.
Bu içerik, EMpower Vakfı'nın sağladığı Girl Fund hibe desteği ile Konuşmamız Gerek Derneği'nin Türkiye'de Regl Farkındalığı projesi ve tabukamu iş birliğinde hazırlanmıştır. Bu içerik yalnızca Konuşmamız Gerek Derneği ve tabukamu sorumluluğundadır ve EMpower Vakfı'nın konumunu yansıtmak zorunda değildir.