Selam! Bu Cumartesi, yani 26 Ekim, İnterseks Farkındalık Günü. Her 2000 kişiden 1’i veya dünya nüfusunun %0.5’i, interseks şemsiyesi altında buluşur! Hatta bazı kaynaklara göre bu oran daha bile yüksek. Bu noktada, interseks olmak tam olarak ne demek diye düşünüyorsan doğru yerdesin. 26 Ekim yaklaşırken interseks olmak hakkındaki sorularını İnter Dayanışma ile iş birliğinde hazırladığımız içeriklerimize göz atarak cevaplamaya ne dersin?
bu sayıda neler var?
📔 tabukamu sözlük: Bu haftanın konuları özelinde sözlüğümüzü aralıyoruz.
💛 interseks olmak ne demek?: İnterseks olmanın ne anlama geldiğini açıklarken toplumdaki algıları, ikili cinsiyet sistemini ve cisnormativiteyi de tanımlıyoruz.
🟣 interseks olup olmadığımı nasıl anlayabilirim?: İnterseks olmak doğumla birlikte, ergenlikte ya da hayatın ilerleyen zamanlarında anlaşılabilir ya da hiç anlaşılmayabilir diyor, ‘intersekslik testi’ gibi herkeste geçerli olan bir test olmadığını belirtiyoruz.
🔎 interseks olmak hakkındaki mitler: İnterseks olmak hakkında çok fazla yanlış bilgi var, ‘tüm interseksler transtır’, ‘interseks olmak bir hastalıktır’ gibi. Peki bunların doğruları neler? Senin için paylaşıyoruz.
☕️ deneyimlendikçe demleniyoruz: İnterseks olmak hakkında paylaşmak istediğin bir deneyimin var mı? Anonim bir şekilde tabukamu’yla paylaşmak ister misin? Detaylar aşağıda!
atanan cinsiyet: Doğumda atanan cinsiyet ya da atanmış cinsiyet, doğumda ya da öncesinde, bebeğin dış genitallerine (cinsel organlarına) bakılarak belirlenen cinsiyettir.
cinsiyet kimliği: Bir insanın kendini ait hissettiği ve bağ kurduğu cinsiyettir. Cinsiyet kimliği, sadece beden ve fiziksel özellikler ile değil, psikolojik ve toplumsal boyutlar ile alakalıdır.
cisnormativite: Cisgender olmanın ve onunla ilişkili düşünce ve davranışların tek doğru, doğal ve normal olduğunu varsayan sistem. Cisgender ya da natrans, cinsiyet kimliğini atanmış cinsiyeti ile uyumlu/paralel hisseden insanları tanımlamak için kullanılır.
ikili cinsiyet sistemi: İnsanların doğumla birlikte, dış genitallerine bakılarak iki cinsiyetten (erkek ve kadın) birine atanmasını kapsar. Ancak bedenler ve cinsiyet kimlikleri çok çeşitlidir ve iki cinsiyete sığdırılamaz, sığdırılmasına gerek yoktur.
interseks: İnterseks, erkek veya kadın olarak tanımlanan bedenlerden daha çeşitli genetik, hormonal ve fiziksel cinsiyet özellikleriyle doğan insanları tanımlar. İnterseks olmak biyolojik ve bedene dair bir durumdur; hastalık ya da kusur değildir.
interseks olmak ne demek? 💛
İnterseks, doğumda oğlan/erkek veya kız/kadın olarak tanımlanan bedenlerden daha çeşitli genetik, hormonal ve fiziksel cinsiyet özellikleriyle doğan insanları tanımlar.
İnterseks olmak insan çeşitliliğine, biyolojik ve bedene dair bir durumdur; hastalık ya da kusur değildir. İnterseks, cinsiyet kimliği ve cinsel yönelimden bağımsızdır. İnterseks bir insan, kendini kadın, erkek, nonbinary veya cinsiyetsiz olarak ya da başka bir kimlikle tanımlayabilir. Lezbiyen, gay, heteroseksüel ya da başka bir cinsel yönelimden olabilir. İnterseks, LGBTİ+ kısaltmasındaki İ harfini tanımlar.
İnterseksler toplumda genellikle “çift cinsiyetli”, “hem erkek hem kadın” ya da “hermafrodit” olarak bilinir. Bu tanımlar doğru değildir ve cisnormatif düşünce yapısından, yani kadın ve erkek olmak üzere sadece iki cinsiyet olduğu varsayımından kaynaklanır. Bu varsayım, ikili cinsiyet sistemini oluşturur. İkili cinsiyet sistemi, insanların doğumla birlikte iki cinsiyetten birine atanmasını kapsar.
Kadın ve erkek tipik bedensel özellikleri dışında çeşitli cinsel özelliklere sahip olan interseksler de çoğunlukla doktorlar ve aileler tarafından bu iki cinsiyetten bir tanesine uyumlanmak istenir. Ama bu kararın aileler ya da doktorlara bırakılması doğru değildir, çünkü interseksler herkes gibi beden ve cinsiyetlerini istedikleri gibi tanımlama ve yaşama hakkına sahiptir. Bu hakkın ihlal edilmesi halinde interseksler rıza dışı tıbbi müdahalelere maruz bırakılabilir. Bu müdahaleler, cinsel organlarda penis, vulva, vajina gibi organların tipik görünümünü oluşturmak için yapılan ameliyatları, hormonal müdahaleleri, bedene rıza dışı temasları ve şiddet davranışlarını içerebilir. İntersekslerin maruz bırakıldığı müdahaleler, bedensel ve psikolojik hasarlara ve travmalara sebep olabilir.
Bedenler ve cinsiyet kimlikleri çok çeşitlidir ve iki cinsiyete sığdırılamaz, sığdırılmasına gerek yoktur. İnterseksler, herkes gibi, çeşitlilikleri ile vardır.
interseks olup olmadığımı nasıl anlayabilirim? 🟣
yalnız değilsin!
İnterseks deneyimi bedende çok çeşitli şekillerde oluşabildiğinden bir insanın interseks olup olmadığını gösteren ve herkeste geçerli olabilecek bir test ya da işaret yoktur. İnterseks olup olunmadığı genellikle doğumda bebeğin dış cinsel organlarına bakılarak anlaşılır. Bazı durumlarda ergenlikte ya da yaşamın ilerleyen zamanlarında da anlaşılabilir ya da hiçbir zaman anlaşılmayabilir. İnterseks olma deneyimi bazen sadece hormonlar ya da kromozomlar ile ilgili olabilir. Hormonal çeşitlilikler bazen “hormonal bozukluk” olarak değerlendirilebilir, kromozomların XX, XY ya da haricinde bir dizilimde olduğuna bakılması ise standart bir test değildir.
Bazı interseksler doğumdan sonra kadın ve erkek cinsiyetlerinden birine uyumlanmak üzere onay dışı çeşitli tıbbi müdahalelere maruz bırakılırlar. Böyle bir durum olup olmadığını öğrenmek istersen ailenle konuşabilir, doğumla ilgili sağlık raporlarına danışabilirsin.
İnterseks olduğunu düşünüyor ve bu konuyla ilgili bilgi ve destek almak istiyorsan ailenle, güvendiğin yetişkinlerle ya da interseks mücadelesine destek olan insanlar ve gruplarla iletişime geçebilirsin. Yalnız olmadığını bilmek, hakların ve çeşitli interseks deneyimleri hakkında bilgilenmek destekleyici ve güçlendirici olabilir. Bedenini, cinselliğini ve kimliğini istediğin gibi yaşamakta, tanımlamakta ve ifade etmekte özgürsün. Kendini doğumda atanmış cinsiyetin üzerinden tanımlamak ya da istemediğin hiçbir tıbbi müdahaleyi kabul etmek zorunda değilsin. Bununla birlikte istersen, cinsiyet hormonları ya da kimlik süreçleri hakkında güvendiğin ve interseks dostu uzmanlara danışabilirsin.
interseks olmak hakkındaki mitler 🔎
doğru bilinen yanlışları düzeltiyoruz
❌ Bir insanın interseks olup olmadığı doğumda anlaşılır.
✅ İnterseks çeşitliliklerinin büyük bir kısmı doğumda tespit edilebilir. Ama bazı insanlar interseks olduklarını ergenlik döneminde ya da yaşamlarının ilerleyen zamanlarında öğrenebilir.
❌ Her interseks transtır.
✅ Her interseks trans değildir. Trans olmak cinsiyet kimliğine dair bir deneyimi tanımlar. İnterseks olmak biyolojik ve bedene dair bir durumdur ve cinsiyet kimliğinden bağımsızdır. Bir interseks kendini kadın, erkek, nonbinary, cinsiyetsiz ya da trans olarak tanımlayabilir. Bazı insalar için de interseks olmak aynı zamanda kimliklerini de tanımlar.
❌ İsteyenler interseks olmayı bırakabilir.
✅ İnterseks olmak, biyolojik bir durumdur. Bırakılabilecek ya da bırakılması gereken bir yaşam seçimi değildir. Bununla beraber interseks olan bir insanın kendini ne şekilde tanımladığı ona ait bir karardır.
❌ İnterseks yerine hermafrodit kelimesi kullanılabilir.
✅ İnterseks, halk arasında hermafrodit, çift cinsiyetli, erdişi gibi kelimelerle bilinir. Bu kelimeler interseks olmanın aynı anda kadın ve erkek olmak anlamına geldiğini düşündürse de interseks deneyimi 40’a yakın biyolojik çeşitliliği kapsar. Bu kelimelerin kullanılması doğru değildir ve insanlarda psikolojik zararlara ve travmalara yol açabilir. İnterseks kelimesi tercih edilmelidir.
❌ İnterseks olmak bir hastalıktır, tedavi edilmesi gerekir.
✅ İnterseks olmak bir çeşitliliği ifade eden bir durumdur. Hastalık ya da tedavi edilmesi gereken bir durum değildir.
❌ İnterseks olmak saklanması gereken ayıp bir durumdur.
✅ İnterseksler vardır ve interseks olmak utanılması ya da saklanması gereken bir durum değildir. İntersekslere yönelik damgalama ve utandırma, cisnormatif düşünce yapısından kaynaklanır.
İnterseks olmak hakkında paylaşmak istediğin bir deneyimin var mı? Anonim bir şekilde tabukamu’ya anlatmak ister misin?
Bizi sosyal medyada takip ediyor musun?: Instagram 🎞 TikTok 🪩 Twitter 🦩