ilişkiler ve çatışmalar
❇️ 🌤 🧠
Okuma süresi: 8 dakika
Selam! tabukamu’nun son iki yıldır Cinsel Şiddetle Mücadele Derneğinin Ne Var Ne Yok?! Gençlik Programı ile iş birliğinde yürüttüğü güvenli ilişkiler kampanyasının son çıktısı olan kılavuzumuzu tanıtıyoruz: Gençler İçin Güvenli İlişkiler Kılavuzu. Bu sayıyı kılavuzumuzda neler olduğunu birlikte keşfetmeye ayırdık, çünkü ilişki yaşamak isteyen herkesin heyecanlı, güzel, mutlu ve daha da önemlisi, baskı ve şiddetin olmadığı güvenli ilişkiler yaşamaya hakkı var!
bu sayıda neler var?
📔 tabukamu sözlük: Bu haftanın konuları özelinde sözlüğümüzü aralıyoruz.
❇️ 10 maddede güvenli ilişkiler: İlişkilerde kendimizi güvende ve iyi hissetmek için ihtiyaç duyduğumuz kişisel hakları özgürce uygulayabilmemiz için, güvenli ilişkilerde olması gereken özellikleri 10 maddede topladık.
🌀 güvenli ilişkiler döngüsü: Gerilim, tartışma, gerçek özür ve yakınlaşmadan oluşan 4 aşamalı güvenli ilişkiler döngüsünün pratikte ne anlama geldiğini paylaşıyoruz.
🌤 ilişkimdeki çatışmaları güvenli bir şekilde nasıl çözebilirim?: İlişkilerde çatışmalar olabilir; şu önerileri uygulamak kendini çatışma veya kavga anlarında güvende hissetmene destek olabilir.
☔️ ilişkimde güvende hissetmiyorsam ne yapabilirim?: Güvenlik planları, kendini güvende hissetmene ve güvensiz bir ilişkiden çıkmana yardımcı olabilir. Detaylar aşağıda!
🧠 Mantık ne der?: Bu hafta tabukamu’nun karakterlerinden Mantık’ı ağırlıyoruz. Mantığın ilişkindeki kişisel sınırlar hakkındaki kararlarını nasıl etkileyebileceğine yönelik bir soru-cevabımız var.
flört şiddeti: Duygusal, romantik veya cinsel ilişkilerde gerçekleşen şiddet durumlarına denir.
güvenli ilişki: Partnerlerin güvende ve rahat hissettiği, eşitlik ve saygıya dayalı duygusal, romantik ve/veya cinsel tüm ilişki biçimlerini tanımlar.
kişisel sınırlar: Kişisel ilişkilerimizde daha güvende ve rahat hissetmek için belirlediğimiz sınırlardır.
onay: İlişkilerde saygılı ve güvenli yollar bulmayı sağlayan, yanlış anlaşılmaların ve cinsel şiddet davranışlarının önüne geçmek için yardımcı olan, pratik bir uygulamadır.
onay inşası: Kişinin onay vermediği ve "hayır" dediği herhangi bir davranışa yönelik "evet" cevabını duymak için kullanılan; fiziksel zorlama içermeyen, duygusal baskının kullanıldığı yöntemlerdir.
10 maddede güvenli ilişkiler ❇️
Güvenli ilişki; partnerlerin güvende ve rahat hissettiği, eşitlik ve saygıya dayalı duygusal, romantik ve/veya cinsel tüm ilişki biçimlerini tanımlar. Güvenli olmayan ilişkiler, kontrol etme girişimlerine dayanır. Şiddet içeren ilişkiler, güç dengesizliği ve kontrole dayanır.
Bir ilişkiyi güvenli yapan özellikler, aslında güvende ve iyi hissetmek için ihtiyaç duyduğumuz kişisel haklardır. Flört ilişkisi içinde de bu haklara sahipsin ve bunları her zaman özgürce kullanabilirsin. Çünkü baskı ve şiddetin olmadığı ilişkiler hepimizin hakkı! İşte güvenli ilişkilerde olması gereken 10 özellik:
Kendi isteklerinin, ihtiyaçlarının, inançlarının, düşüncelerinin, beğenilerinin farkında olmak ve bunları ifade edebilmek
Zorunluluktan ya da partner(ler)ini memnun etmek için değil, kendin istediğin için “evet” diyebilmek
Suçlu hissetmeden “hayır” diyebilmek
Çatışmalar ve fikir ayrılıklarında duygu ve düşüncelerini ifade ederken güvende hissetmek
Kendini gözetmek, kendine vakit ayırmak
Arkadaşlarından, hayallerinden, hobilerinden ödün vermek zorunda bırakılmamak
Hissettiklerin ve yaptıkların arasında uyumsuzluk yaşamıyor olmak
Kendi hedeflerine ulaşmada desteklendiğini hissetmek
Başkasının mutluluğundan değil, kendi mutluluğundan sorumlu olmak
İlişki içinde eşit olduğunu hissetmek
güvenli ilişkiler döngüsü 🌀
Güvenli ilişkileri daha iyi anlayabilmek ve şiddet içeren ilişkilerden ayırabilmek için belli aşamaları bir döngü içinde tanımlayabiliriz. Güvenli ilişkiler döngüsü, ilişkilerde yaşanabilecek gerginlik, çatışma ve tartışmaların ilişkilerin bir parçası olduğunu hatırlatır. Güvenli ilişkiler döngüsü; gerilim, tartışma, gerçek özür ve yakınlaşmadan oluşan 4 aşamalı bir döngüdür. Bu döngü partnerlerin açık iletişim kurarak zarar verici olabilecek davranışlarının sorumluluklarını almalarına destek olur.
Gerilim: Fikir ayrılıkları ve çatışmaların yanında iş, aile, arkadaşlar, okul ve diğer ilişkilerden kaynaklı olabilir. Kademeli olarak stres artar. Gerginlik hissedilir ancak korku yoktur.
Tartışma: Açık iletişimle, önemseyerek ve uzlaşmacı bir şekilde duygular ifade edilir. Herhangi bir şekilde şiddet davranışı görülmez.
Gerçek özür: Kişiler kendi davranışlarının sorumluluklarını alır. Tartışma aşamasını, gerçek bir özür takip eder.
Yakınlaşma: Tartışma sırasında duyguların karşılıklı olarak ifade edilmesi ve anlaşılması, rahatlamayı ve yakınlaşmayı sağlayabilir. Bu aşamada sevgi, iletişim, destek, saygı, yakınlık, dostluk, güven ve eğlence duyguları deneyimlenir.
ilişkimdeki çatışmaları güvenli bir şekilde nasıl çözebilirim? 🌤
İlişkilerde çatışmalar olabilir, ancak tartışmalar kişisel saldırılara ve kazanılması gereken bir güç mücadelesine dönüşmemelidir. İlişkilerde önemli olan, açık iletişim kurmak, karşıdakini dinlemek ve çatışmalardan öğrenmektir. Bu sayede ilişkiler daha güvenli olabilir. Aşağıdaki adımlar tartışma ya da kavga anında daha güvenli bir noktada kalmana yardımcı olabilir:
Sınır oluştur: İlişkinin gündelik seyrinde tarafların birbirine gösterdiği saygıyı tartışma sırasında da sürdürmek önemlidir. Eğer partnerin sana hakaret ediyor, lakap takıyor, seninle alay ediyorsa ona durmasını söylemek, sınır oluşturmaya bir örnektir. Eğer durmazsa, tartışmaya devam etmek istemediğini söylemek iyi bir seçenek olabilir. Bu şartlar altında devam etmek tartışmayı güvenli olmayan bir noktaya çekecektir.
Asıl sorunu bul: Tartışmanın arkasındaki gerçek konularda uzlaşmaya çalışarak, sorunun özünü gizleyen sürekli kavgalardan kaçınabilirsin. Uzlaşılamayan konunun kişisel seçimler ve ihtiyaçlarla mı yoksa kontrol ve güç mücadelesi ile mi alakalı olduğunu tespit etmeye çalışarak tartışmayı daha verimli bir noktaya taşıyabilirsin.
Farklı fikirde olmayı kabul et: Sen ve partnerin bir sorunu çözemezseniz, bazen bırakmak en iyisidir. Çatışmalar kazanılması gereken bir iletişim rekabeti değildir. Her konuda hemfikir olamazsınız. Eğer sorun bırakılmayacak kadar önemliyse ve farklı fikirde olmayı kabul edemiyorsanız, birbirinizden ve ilişkinizden beklentilerinizi yeniden gözden geçirebilirsiniz.
Mümkün olduğunda uzlaş: Bazen istek ve ihtiyaçların çatıştığı durumlarda uzlaşmak, çatışma çözümünün ve güvenli ilişkinin önemli bir parçasıdır. Bunun ortak bir çaba gerektirdiğini unutmamak ve uzlaşmak için gerekli emeği vermeye hazır olmak gerekir. Ancak uzlaşı sağlamaya çalışırken inançlarından veya değerlerinden ödün vermek zorunda hissediyorsan, durduğun yeri vurgulaman önemlidir.
güvende hissetmiyorsam ne yapabilirim? ☔️
Herkes ilişkisinde güvende hissetmeyi hak eder. Kendini güvende hissetmiyorsan ve bu durum sürekli bir şekilde devam ediyorsa, ilişkini güvenli hale getirmek ya da güvenli bir şekilde sonlandırabilmek için bir yol haritası çizmen gerekebilir. Bu yol haritası, “güvenlik planı” olarak da adlandırılır. Güvenlik planı kişisel ihtiyaçlara göre hazırlanır ve ilişki içindeki güvenliği artırmaya destek olur. Bazen de ilişki içi şiddet ve şiddetten zarar görme seviyesini azaltmak için kişiyi güçlendirecek bir iç hazırlık olarak düşünülebilir.
Gerilimin yükseldiği, güvensiz hissettiren ya da şiddet davranışının gerçekleştiği anlarda kişiler bazen donup kalabilir. Beklemedikleri davranışlara nasıl karşılık vereceklerini, kendilerini nasıl savunacaklarını bilemeyebilirler. O anın içindeyken olanları değerlendirmek ve güvenli bir seçenek bulmak zor olabilir. Böyle anların tekrar gerçekleşme ihtimaline karşı önceden hazırlanmak, seçeneklerini önden belirleme imkanı verebilir.
Güvenlik planını kendi başına oluşturabileceğin gibi bir başkasının desteği ya da eşliği ile de hazırlayabilirsin. İlişkin ve ilişkindeki güvensiz durumlar hakkında konuşabildiğin bir yakın arkadaşın, bir aile üyesi ya da rehber öğretmenin gibi güvendiğin başka biriyle birlikte çalışabilirsin. Eğer ailenin ilişkin hakkında bilgisi yoksa, bu durumun gerektirdiği güvenlik ihtiyacına da planında yer vermeyi düşünebilirsin.
Mantık ne der?
tabukamu’nun 6 karakterinden Mantık ile konuşuyoruz.
Geçen haftaki sayımızda tabukamu’nun cinsellikle ilgili konularda daha sağlıklı kararlar almana destek olmayı amaçlayan 6 karakterinden, Dürtü karakterini tanıtmıştık. Bu hafta ise Mantık bizimle birlikte.
Mantık: Seçimlerimiz ve kararlarımızın rasyonel boyutunu oluşturur. Mantığa başvurarak bir olayın artılarını, eksilerini, olası sonuçlarını ve alternatif senaryolarını önceden düşünebilir; buna göre hareket edebiliriz. Mantığı bir matematik problemi çözmek gibi de düşünebilirsin! Bazen 2+2’nin cevabını bilmek hayatta planlar yapmanı kolaylaştırabilir. Mesela yağmurlu bir günde ıslanmamak için şemsiye alıp çıkmak mantıklıdır. Fakat mantık, her zaman her şeyin en doğrusu değildir. Çünkü bazen de sadece yağmurda ıslanmak istersin ve yanına şemsiye almazsın!
Bazen bir soru, mantığın cinsellikle ilgili kararlarımızı nasıl etkilediğini daha iyi anlamamızı sağlayabilir.
“Sevgilim beni sevdiği için kıskandığını, telefonumun ve hesaplarımın şifresini bu yüzden istediğini söylüyor. Ona bu şifreleri vermem mantıklı mı?”
Şimdi… Bir ilişki bir diğerine benzemeyebilir, bu bir gerçek. Her ilişkinin kendine özgü sınırları, dinamikleri; ilişkide bulunan kişilerin de çeşitli ihtiyaç ve beklentileri olabilir. Bazen kıskançlık, öfke veya kaygı gibi duyguların etkisiyle bir kişi, partnerini kontrol etme veya baskılama eğiliminde olabilir. Ancak, bu gibi tutumları “ilişkilerin doğası böyle ya” şeklinde açıklamak yanlıştır.
Sağlıklı ve güvene dayalı ilişkiler saygıya ve karşılıklı onaya dayanır. Partnerler birbirlerinin sınırlarına ve mahremiyetine anlayışla yaklaşır. İlişki içindeki sorunlar, ortak hedefler ve kişisel gereksinimler hakkında açıkça iletişim kurulabilir ve anlaşmaya varılabilir. Eğer partnerin, sürekli olarak nerede olduğunu, kiminle olduğunu, konumunu ve konuştuğun konuları öğrenmek istiyorsa, bu güvensizlik ve mahremiyet ihlali işaretidir. Şifreler kişisel mahremiyetin bir parçasıdır ve bunların paylaşılması, güven eksikliği ve kontrol arayışının bir belirtisi olabilir. Sağlıksız ve güvene dayalı olmayan ilişkiler genellikle kontrol etme çabalarına dayanır. Saygı, dürüstlük ve açık iletişim eksikliği, kontrol, baskı ve eşitsizlik hissi sağlıksız bir ilişkiye işaret edebilir.
Bu noktada partnerinin isteğinin gerçekliğini değerlendirmen ve bu isteğe dair nasıl hissettiğini sorgulaman önemli. İlişkide güven ortamı sağlamak tüm tarafların sorumluluğudur ve seni güvende hissettirmeyen bir davranışı dile getirebildiğin bir ilişkide olmak senin hakkın. Güvenli ilişkiler hakkında daha fazla bilgi edinmek için kılavuzumuza şu linkten ulaşman mümkün.
Güvenli ilişkiler, kişisel sınırlar ve onayla ilgili kişisel deneyimlerin neler? Kendini güvensiz hissettiren veya şiddet içeren bir flört ilişkisi deneyimin oldu mu? İstersen deneyimlerini anonim bir şekilde tabukamu’ya anlatabilirsin!
Bizi sosyal medyada takip ediyor musun?: Instagram 🎞 TikTok 🪩 Twitter 🦩