serviks, HPV ve aşı
5️⃣ 📌 📝
Okuma süresi: 6 dakika
Selam! Geçen haftaki sayımızda, 24 Ocak Uluslararası Eğitim Günü’nü Kapsamlı Cinsellik Eğitimi (KCE) ile kutlamış, KCE’nin ne olduğundan bahsetmiştik. Bu haftaki sayımızda ise Ocak ayı bitmeden odağımızı tekrar Serviks Kanseri Farkındalık Ayı kapsamında serviks (rahim ağzı) sağlığına ve HPV’ye çeviriyoruz. Serviks kanserinden korunmanın en önemli yöntemlerinden biri HPV aşısı olmaktır. Peki HPV aşısı nedir, nasıl olunur? Birlikte incelemeye ne dersin?
bu sayıda neler var?
📔 tabukamu sözlük: Bu haftanın konuları özelinde sözlüğümüzü aralıyoruz.
5️⃣ 5 maddede serviks sağlığı: Serviks sağlığını desteklemek için günlük hayatında uygulayabileceğin 5 öneriyi paylaşıyoruz.
📌 HPV aşısı serviks kanserinden korunmaya nasıl destek olur?: HPV’nin serviks ile ilişkisinden bahsediyor, HPV aşısının mümkün olduğunca erken ve idealinde partnerli cinsel davranışlardan çok önce yaptırılmasının önemini vurguluyoruz.
📝 HPV aşısı hakkında 5N1K: HPV aşısı nedir, ne zaman, nerede, neden ve nasıl uygulanır ve kimler için uygundur sorularının cevaplarını paylaşıyoruz!
Rahim: Uterus olarak da bilinir. Üreme sisteminin bir parçasıdır. Rahim bir iç organdır ve dışarıdan görülmez. Vajinanın üstünde, mesane ile rektum arasındadır. Yaklaşık 7 cm uzunluğunda ve en geniş noktasında 5 cm genişliğindedir. İki yanında genellikle yumurtalıklar bulunur. Regl döngüsünde ve gebelikte önemli rol oynar. Farklı yönlere doğru yerleşen pek çok kas dokusu üst üste gelerek rahmi sarar.
Servikal os: Vajina ve rahim arasında bulunan serviksin orta kısmındaki çok küçük açıklık.
Serviks: Vajina ile rahim arasında kalan alan. Rahim ağzı olarak da bilinir. Rahmin vajinaya açıldığı yerdir.
Vajina: Rahim ile dış genital arasında bulunan kaslı yapıda bir organdır. Vajina cinsel davranışlar sırasında uyarılabilen, regl sırasında sıvının ve doğum sırasında bebeğin dışarıya çıkmasını sağlayan kanaldır. Vajina son derece esnek bir organdır ve kendi kendini temizleyebilen bir yapıya sahiptir. Vajinanın nemli olmasının sebebi de budur.
Vulva: Vulva, vajinal yolun (vajinal kanalın) dışında bulunan, dış genital organın tamamına verilen isimdir. Klitoris, iç ve dış dudaklar ile vajina girişinin bütününden oluşur.
5 maddede serviks sağlığı 5️⃣
Araştır, korun, önlem al.
Rahim ağzı olarak da bilinen serviks, rahmin alt kısmında ve vajinanın üst kısmında yer alır. Yukarıdaki görseldeki konumda da vajinanın iç kısmındadır. Serviks, rahmin ve üreme sisteminin bir parçasıdır. Serviks sağlığı için şu 5 öneriyi günlük hayatında uygulayabilirsin:
Araştırma yap: Güvenilir kaynaklardan serviks hakkında araştırma yapmayı ve sağlığın için yapabileceklerin hakkında doğru bilgilere erişmeyi önceliklendir.
Korunma yöntemlerini kullan: Partnerli cinsel davranışların sırasında prezervatif, oral bariyer gibi korunma yöntemleri kullanmayı unutma.
Düzenli test ve jinekolojik muayene yaptır: Vücudunda herhangi bir belirti olmasa bile düzenli aralıklarla jinekolojik muayene yaptırmayı ve partnerli cinsel davranışlarda bulunuyorsan enfeksiyon testi yaptırmayı ihmal etme.
Pap Smear testi yaptır: Özellikle 20’li yaşlarından itibaren HPV’nin sebep olabileceği kanser ihtimalini kontrol etmek için Pap Smear testi yaptır.
HPV aşısı yaptır: Senin için HPV aşısının ne olduğunu ve nasıl yaptırabileceğini aşağıda derledik. Okumaya devam edebilirsin!
HPV aşısı serviks kanserinden korunmaya nasıl destek olur? 📌
HPV aşısı birçok organda oluşabilen kanserlere karşı koruma sağlayan bir aşıdır!
Serviks kanseri, HPV’nin bazı yüksek riskli tiplerinin servikste etkinlik göstermesiyle oluşabilir ve önlem alınmaması halinde ilerleyebilir. HPV cinsel yolla aktarılabilen bir enfeksiyondur. Fakat HPV’nin servikste sebep olabileceği kanserlere yönelik önlem almak için partnerli cinsel aktivitenin başlamasını beklemeye gerek yoktur. Özellikle söz konusu HPV aşısı olduğunda uzmanlar yüksek koruyucu etki için aşının erken ergenlik döneminde uygulanması gerektiğini belirtir.
Sıkça unutulan bir konu da, HPV’nin sadece serviks kanserlerine değil, penis, anüs, ve boğaz kanserlerine de sebep olabilen bir virüs olmasıdır. Yani HPV aşısı çok yönlü bir koruma sağlar.
HPV aşısının erken yaşta önerilmesinin iki temel sebebi vardır. Bunlardan ilki erken ergenlik dönemindeki insanların, gençlere ve yetişkinlere kıyasla bağışıklık sistemlerin daha kuvvetli olmasıdır. İkincisi ise aşının partnerli herhangi bir cinsel davranıştan önce uygulanmasının gerekliliği ile ilişkilidir. Yüksek korunma etkisi için aşı aktif cinsel aktivite başlamadan çok önce uygulanmalıdır.
Aşının erken yaşta uygulanması bazı insanlarda endişe oluşturabilir. Aşının cinsel ilişki yaşını düşürdüğü ve erken cinsel aktiviteye teşvik ettiği düşünülebilir. Ama yapılan araştırmalar, aşının korunmasız cinsel davranış ihtimalini artırmadığını, ilk cinsel aktivite yaşını düşürmediğini ve HPV aşısının cinsel tutumlar ile ilişkisi olmadığını ortaya koymuştur. Aşı, cinsel ilişkilere dair belli doğrular ve yanlışlar önermez, HPV enfeksiyonuna karşı koruyarak daha güvenli bir cinsel yaşantıya destek olur. Bu yüzden erişim sağlanabildiği sürece aşı olmak önemlidir ve herkes bu konuda doğru şekilde bilgilendirilmeyi hak eder.
HPV aşısı hakkında 5N1K 📝
HPV sadece serviksi ilgilendirmez!
ne: HPV aşısı, HPV’ye ve HPV enfeksiyonunun sebep olabileceği kanserlere karşı koruyucu ve önleyici bir yöntemdir. Dünyada farklı HPV tipleri için geliştirilmiş HPV aşıları vardır ve hepsinin koruyucu etkisi oldukça yüksektir.
ne zaman: HPV aşısının uygulanması için en uygun yaş aralığı uzmanlar tarafından erken ergenlik dönemi olarak düşünülmüştür. Buna göre HPV aşısı en erken 9 yaşından itibaren ve ideal olarak 11-12 yaş aralığında uygulanmalıdır. Aşının etkin koruması için en geç 26 yaşına kadar yapılması tavsiye edilir. Ama bu yaştan sonra da aşı yaptırmak mümkündür.
nerede: HPV aşısı hastaneler ve sağlık ocaklarında uygulanabilir. Aşı, eczanelerden reçetesiz şekilde satın alınabilir. Ancak uygulanması için bir uzman muayenesinden geçmek ve reçete almak gerekir.
nasıl: Türkiye’de üç doz şeklinde uygulanan Gardasil 9 isimli aşı vardır. Gardasil 9, HPV’nin 9 türüne karşı koruma sağlar. Önce seçilen bir tarihte birinci doz, 2 ay sonrasında ikinci doz uygulanır. Üçüncü doz, birinci dozdan 6 ay sonra uygulanır. Bu üç dozun hepsi 1 yıl içinde yapılmalıdır.
neden: HPV aşısı, cinsel yolla aktarılabilen bir enfeksiyon olan HPV’ye ve HPV’nin sebep olabileceği boğaz, serviks, anüs ve penis kanserlerine karşı yüksek korunma sağlar.
kim: Partnerli cinsel davranışlardan, cinsiyet kimliğinden ve cinsel yönelimden bağımsız olarak her insan aşı yaptırabilir. HPV aşısı güvenlidir ve bir sağlık hakkıdır. Bununla birlikte aşı, HPV aşısında kullanılan maddelere karşı hayati risk içeren alerjileri olanlara ve hamile insanlara önerilmez.
Bizi sosyal medyada takip ediyor musun?: Instagram 🎞 TikTok 🪩 Twitter 🦩