CYAE'den korunma, iletişim ve Sex Education
☔️ 🎬 💬
Okuma süresi: 6 dakika
Selam! Geçen haftaki sayımızda CYAE’ye bir giriş yapmıştık ve ne tür CYAE olduğundan bahsetmiştik. Bu haftaki sayımızda ise korunma yöntemleri hakkında konuşuyoruz! Partnerli cinsel davranışlarında nasıl korunabileceğini biliyor musun?
bu sayıda neler var?
☔️ cinsel yolla aktarılabilen enfeksiyonlardan korunmak mümkün!: Korunmak bir cinsel sağlık hakkıdır diyor, ne tür korunma yöntemleri olduğundan bahsediyoruz.
🎬 cinselliğin keşfi: Sex Education: Sezen Sayınalp’in e-bültenimizdeki yeni yazısı Sex Education hakkında. Dizi geçtiğimiz aylarda dördüncü sezonunu da çıkararak final yapmıştı. İzlemeyenler veya izleyip üzerine düşünmek isteyenler burada mı?
💬 korunma yöntemleri hakkında partnerle diyalog kurmak: İster ilk, ister beşinci ilişkin olsun, korunma yöntemlerini kullanmak konusunda bilgi sahibi olman önemli diyor, bunun için partnerinle konuşurken dikkat edebileceklerini paylaşıyoruz.
cinsel yolla aktarılabilen enfeksiyonlardan korunmak mümkün! ☔️
Korunma, cinsel yolla aktarılabilen enfeksiyonlar (CYAE) ve istenmeyen gebeliklerden korunmak için cinsel davranışlarda kullanılan yöntem, ürün ve ilaçların tümünü tanımlar. Korunmak bir cinsel sağlık hakkıdır ve insanların sağlıklı bir bedende ve çevrede yaşayabilmesi için önemlidir. Cinsel davranışlarında karşılıklı onay ve açık iletişimle korunma yöntemlerini nasıl kullanabileceğiniz hakkında partnerinle konuşabilirsin! Bu sırada şu ürünleri araştırabilirsiniz:
harici prezervatif: Penise takılan, meninin (boşalma sırasında penisten çıkan ve içinde sperm olabilen sıvı) cinsel ilişki sırasında geçişini önleyerek istenmeyen gebeliğe, bedensel sıvıların aktarımını önleyerek de CYAE’ye karşı koruma sağlayan ürün. Lateks veya poliüretandan yapılır. Detaylar için buraya tıkla.
oral bariyer: Prezervatif gibi bir bariyer yöntemidir. Vulva, anüs veya genitallerin üstüne örtülerek kullanılır; organları ağızla uyarırken, öperken ya da yalarken, vücut sıvılarının aktarılmasını önleyerek CYAE’den korur. Prezervatiften oral bariyer yapabilirsin. Detaylar burada, 13. sayfada.
dahili prezervatif: Vajina veya anüse yerleştirilerek kullanılan bir bariyer yöntemidir. Türkiye’de satışı olmasa da birçok ülkede güvenilir bir korunma yöntemi olarak kullanılır.
aşı: HPV’nin bazı türleri ve Hepatit B enfeksiyonundan korunma sağlayan aşılar vardır. Hepatit B aşısı, üç doz şeklinde uygulanır ve Türkiye’de çocukluk çağı ve risk grubunda yer alan insanlara ücretsiz olarak yapılır. HPV aşısı ise Türkiye’de 3 doz (Gardasil 9 aşısı) şeklinde uygulanabilir ama henüz ücretsiz değildir.
cinselliğin keşfi: Sex Education
Moordale Lisesi’nin öğrencilerinden Otis Milburn, cinsel terapist olan annesi Jean Milburn’ün cümlelerinden, seanslarından ve notlarından şahit olduğu kadarıyla ve okuldan arkadaşı Maeve Wiley’nin ortaklık teklifinin verdiği yetkiye dayanarak gayri resmi bir terapist kimliği edinir ve olaylar gelişir. Sex Education’ın hikâyesi böyle başlıyor. Bir gençlik komedisi olan Sex Education, merkezine ergenliği, yeni yetişkinliği ve cinselliğe dair ilk deneyimleri alıyor. Cinselliği sadece bir eylem olarak değil aynı zamanda bir olgu ve yaşamın parçası olarak değerlendiriyor ki diziyi bu kadar derinlikli ve konuşulmaya değer kılan da bu yapı.
Laurie Nunn’ın tasarladığı bu hikâye, kurgusal bir İngiltere kasabasında, Moordale’de geçiyor. Büyük şehre göre daha sakin, daha izole ve sakinlerinin daha tanıdık olabileceği yapısı elbette kasabanın gençlerinin ergenliklerini en yoğun yaşadıkları dönem olan lise çağı için belirleyici unsurlar. Çünkü hem hâl ve hareketleri daha “gözlemlenebilir” durumda, hem de bu izole yaşam onların kendilerine dair keşiflerini etkileyebiliyor. Bilgiye erişim ve cinsellik hakkında soru soracak bir kapı bulmak gibi.
Buradan da diziyi diğer gençlik komedilerinden ayıran ve isminden de anlaşılacağı üzere dizinin ana aksını oluşturan cinsellik eğitimi meselesine geliyoruz. Cinsellik hem kavram olarak hem yaşamın parçası olarak zaman ya da mekân fark etmeksizin çoğu yerde hâlâ tabu maalesef. Yetişkinlerin dünyasında dahi bu tabu hâli karşımıza çıkıyorken bir de ergenlerin dünyasında cinsellikten konuşmak yanına yaklaşılamaz konuların başında geliyor. Oysa ki yeni yetişkinliğe geçişin ilk basamağı olan ergenlik döneminde bireylerin kendi bedenlerini tanımalarının, kavramları öğrenmelerinin, yönelimlerini keşfetmelerinin, olası cinsellik deneyimlerine dair nasıl bir tutum içinde olmalarına karar vermelerinin, güvenli sekse dair bilgi edinmelerinin, özellikle cinsel sağlıkla ilgili bilgiye ulaşmalarının yüksek sesle konuşulması ve kendini bulma yolculuğundaki gençlere bu imkânların tüm şeffaflığıyla tanınması gerekiyor. Bilginin ve bilgiye erişimin olmadığı yerde tabular yerini aşılamayan yasaklara, o yasaklar da geçmişten bugüne cevaplanmayan soruların çözümsüzlüğüne yol açabilir.
Moordale’in gençleri de bu saydığım maddeleri tam olarak sesli dile getiremeseler de bilmek ve keşfetmek istediklerinin farkındalar. İç görüleri ve yaşıtlarına dair sezgileri üst seviyede gezinen Maeve ve Otis, Otis’in hem annesinin klinisyen kimliğinden getirdiği bilgileri hem de yaşıtlarıyla iletişim becerilerinden yararlanarak birlikte okulda bir cinsel terapi başlatıyorlar. Tabii ki okul yönetiminden gizli bir şekilde. Hem okuldaki öğrencilere yardım ettikleri hem de para kazandıkları bir gelir aracı olan bu terapi sonraki bölümlerde Otis’in annesi Jean’in okulda cinsellikle ilgili konulara dair gerçek bir danışman olarak işe başlamasıyla sekteye uğruyor; ancak herkes bu konunun ciddiyetini ve gerekliliğini kavrıyor. Dizinin izleyicilere gösterdiği en önemli unsurlardan biri de hayata dair önemli bir konunun hasır altı edilerek onunla bağlantılı birçok önemli noktanın es geçilmesi. Dizinin komedi türünde olması da bu konulara yaklaşımda daha rahat ve daha güvenli hissetmemizi sağlıyor. Dizi bir anlamda bahsettiği meselelere dair kendini terapist koltuğunda konumlandırıyor diyebiliriz. Üstenci dilden uzak, iletişim kurduğu öznelerle eşit bir şekilde.
Örneğin bir bölümde klamidya “salgınını” işlerken, bu enfeksiyonla ilgili yanlış bilinenlere ve bu yanlışlar üzerinden üretilen yargılara bir terapist edasıyla adım adım yaklaşıyor. Aynı zamanda bilirkişi üslubu kurmaktan imtina ediyor senaryo. Cinsel sağlığa dair bilinmesi gereken adımları bu bölümde bir bir gösterirken bölümün senaryosuna bir dedektiflik hikâyesi de ekleyerek bu hikâyeyi işlevselleştiriyor. Bunun bir salgın olamayacağı, bir çıkış noktası olduğu, kimden kaynaklanıyorsa da onun kimliğinin ele verilmemesi ve ona karşı yargı üretilmemesine dair bir yol çiziyor. Bu “soruşturmayı” yürüten kişilerin de yine öğrencilerden olması akran dayanışmasına dair bir başka yan hikâye çiziyor.
Sex Education, yazının başında da dediğim gibi sadece cinselliği yaşamakla ilgili bir gençlik dizisi değil. Cinselliğe dair her konunun ayıplanmadan konuşulması gerektiğine dair bir büyüme hikâyesi. Sınırların nerede çekileceği, güvenli alanların nasıl oluştuğu, bilgiye erişimin gerekliliği, akranlarla kurulan iletişimin ayrıntılarına dair izleyiciye de güvenli alanını oluşturan bir hikâye Sex Education.
korunma yöntemleri hakkında partnerle diyalog kurmak 💬
önemlidir, güvenlidir, gereklidir.
Korunma yöntemleri hakkında partnerle konuşmanın cinsel isteği azaltacağı veya ortadan kaldıracağına yönelik yaygın bir varsayım vardır. Benzer şekilde korunma yöntemi kullanmak istemenin, partnerin cinsel davranış geçmişine güvenilmediği anlamına geldiği düşünülebilir. Bu yüzden partnerler bazen bu konuyu gündeme getirmekten çekinebilirler. Ancak korunma yöntemleri hakkında konuşmak ayıp değil, cinsel davranışlarda bulunmanın olağan bir parçasıdır. Bu konular hakkında konuşmak cinsel keşfin bir parçası da olabilir! İster ilk kez, ister beşinci kez olsun, korunma yöntemlerini kullanmak konusunda bilgi sahibi olman, kendi ve partner ya da partnerlerinin sağlığı adına önemlidir. Cinsel ilişki öncesinde,
hangi korunma yöntemini tercih edeceğiniz,
bu yöntemi nereden ve kimin alacağı,
bu yöntemin nasıl kullanılacağı hakkında partnerle iletişim kurmanız ve bu iletişimi zamanla normalleştirmeniz, kendinizi daha rahat ve güvende hissetmenize destek olur.
Partnerli cinsel davranışlardan önce korunma yöntemlerini araştırmak, alıp incelemek, gerekirse pratik amacıyla nesneler üzerinde denemek (mesela prezervatiflerin nasıl takıldığını test etmek), tek başına veya partnerinle birlikte yapabileceklerin arasında!
Bizi sosyal medyada takip ediyor musun?